Verschil tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht

Bijgewerkt: 16 april 2023

DJ Ronald Molendijk legt bij Shownieuws het verschil tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht uit. Sommigen zijn van mening dat beide dezelfde betekenis hebben. Klopt dat wel? Nee, er is namelijk een duidelijk verschil tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht. Hoewel dat ‘duidelijk verschil’ voor velen toch een grijs gebied is. Daarom vergissen zelf juristen en advocaten zich tussen deze twee.

Nederlandse en Engelse taal

Voordat ik uitleg wat het verschil is tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht, moet je eerst iets over het Nederlands en het Engels weten. Ik volgde ooit een cursus copywriting en toen vertelde de docent dat een copywriter hetzelfde is als een tekstschrijver. Ja in Nederland vaak wel. Maar in Amerika hebben deze twee duidelijk elk een andere betekenis.

Dat geldt ook voor plagiaat en inbreuk op auteursrecht. In Nederland denken we dat dit hetzelfde is. In Amerika zijn ze een stuk slimmer en hebben beiden een andere betekenis. Eigenlijk in Nederland ook maar velen weten dat helemaal niet. Daarom dit artikel: het verschil tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht.

Wat is plagiaat?

Kijk je op wat websites dan staat er dat plagiaat het onbedoeld presenteren van andermans werk of ideeën is. Zonder dat je hierbij naar de oorspronkelijke auteur verwijst. Ja dat klopt! Plagiaat is inderdaad het kopiëren van ideeën, tekst of andere inhoud zonder dat je hier toestemming voor hebt.

Plagiaat komt veel op websites, in boeken, artikelen en academische papers voor. Plagiaat is een schending van de ethische normen. Maar het is niet altijd een schending van het auteursrecht. En dat is juist hetgeen wat veel mensen vergeten.

Betekenis inbreuk op auteursrecht

Bij inbreuk op auteursrecht wordt er ongeoorloofd gebruik gemaakt van auteursrechtelijke beschermd materiaal. Een hele mond vol maar wat betekent dat precies? Wanneer je een uniek werk creëert dan heb je hier automatisch auteursrecht op. Dat hoef je nergens te registreren, dat is bij wet automatisch geregeld.

Wanneer iemand het unieke werk zonder toestemming gebruikt of verspreidt, dan spreek je van inbreuk op auteursrecht. Het gaat niet alleen om het kopiëren of verspreiden van het werk maar ook over het wijzigen, uitgingen van het werk doen of het openbaar maken. In ieder geval zonder toestemming van de rechthebbende.

Verschil tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht

Zo op het eerste oog lijken deze twee op elkaar. Toch is er wel degelijk verschil tussen plagiaat en inbreuk op het auteursrecht. Kijk maar eens:

• Plagiaat: presenteren van het werk van iemand anders als je eigen werk
• Gebruik van auteursrechtelijke beschermd materiaal zonder toestemming van de rechthebbende

Plagiaat is niet altijd een inbreuk op het auteursrecht

In veel gevallen is plagiaat gelijk een inbreuk op het auteursrecht. Maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Inbreuk op auteursrecht is strafbaar, terwijl plagiaat dat niet altijd is. Hoe zit dat nou precies? Hieronder enkele voorbeelden.

Voorbeelden van plagiaat

Laat ik maar beginnen met plagiaat. Het is dus het werk van iemand anders overnemen en doen alsof het je eigen is.

Bijvoorbeeld wanneer je een citaat van iemand op je eigen website plaatst en doet alsof het jouw citaat is. Dat is plagiaat, maar is het ook gelijk een inbreuk op het auteursrecht? Niet altijd. Een citaat hoeft namelijk niet uniek te zijn. Bijvoorbeeld wanneer het om algemene zinnetjes gaat. Bijvoorbeeld “een dag niet gewerkt is een dag niks verdiend”.

Iedereen zou een dergelijke zin kunnen bedenken. Kijk, wanneer ik deze zin als eerste bedenk en op mijn website plaats, en jij neemt hem vervolgens over, dan gaat het feitelijk om plagiaat. Maar het is geen inbreuk op het auteursrecht. Daar is de zin niet uniek genoeg voor.

Een ander voorbeeld van plagiaat, om het verschil met inbreuk op auteursrecht te begrijpen. Een spreker gebruikt de presentatiestructuur van een andere spreker. Hierbij geeft hij die andere spreker geen erkenning. Ook dat is plagiaat, maar geen inbreuk op het auteursrecht.

Voorbeelden van inbreuk op auteursrecht

Vaak gaat inbreuk op auteursrecht toch een stapje verder. Het zijn handelingen die in veel gevallen strafbaar zijn. Bijvoorbeeld een software ontwikkelaar die de broncode van een ander programma in zijn eigen software gebruikt. Dat doet hij zonder toestemming of licentie van de auteur.

En wat dacht je van de regisseur die een scène uit een film van andere regisseur gebruikt. Hiervoor is geen toestemming gevraagd. Ook dat is een inbreuk op het auteursrecht.

Kijk je puur naar inbreuk op auteursrecht dan is dat 100% duidelijk. Terwijl het bij plagiaat een grijs gebied is.

Ongeoorloofd kopiëren of gebruiken van het werk van iemand anders

Eigenlijk laten deze twee zich heel makkelijk uit elkaar houden. Bij plagiaat presenteer je het werk van iemand anders alsof dat van jezelf is. Bij inbreuk op auteursrecht maak je ongeoorloofd gebruik van het werk van iemand anders.

Maar die twee zijn toch hetzelfde? Nee, nee en nog eens nee! Bij plagiaat neem je ideeën of tekst uit een bron over. Bij inbreuk op auteursrecht maak je gebruik van een specifiek werk. Je neemt dus dat hele werk of een gedeelte hiervan over.

Plagiaat is volgens de wet niet strafbaar

Nog een belangrijk verschil tussen plagiaat en inbreuk op auteursrecht: de eerste is niet strafbaar. Terwijl inbreuk op auteursrecht een strafrechtelijke schending is.

De verantwoordelijkheid

Hoe gek het ook klinkt, plagiaat valt onder de verantwoording van degene die het werk heeft gemaakt. Het leidt tot reputatieschade maar geen strafrechtelijk gevolg. Bij inbreuk op het auteursrecht ligt de verantwoording bij degene die de inbreuk heeft gepleegd. Dit leidt tot een boete en soms zelfs tot een gevangenisstraf. Hoewel dit in Nederland niet zo snel zal voorkomen. In andere landen kan dat wel gebeuren.

Toestemming: wel of niet nodig

Wanneer je iets vindt waar auteursrecht op rust en je wil dat werk gebruiken, dan heb je toestemming van de auteursrechthebbende nodig. Voor plagiaat heb je geen toestemming nodig. Klinkt krom, toch? Toch is het zo.

Waarom denken mensen, juristen en advocaten dat plagiaat en inbreuk op auteursrecht hetzelfde is?

Plagiaat en inbreuk op auteursrecht worden in Nederland door elkaar gebruikt. In sommige andere landen ook. Waarom? Omdat er niet voldoende tennis over is.

Daar komt nog bij dat het bewijzen van plagiaat soms heel moeilijk is. Het gaat namelijk om subtiele overeenkomsten zonder dat duidelijk is dat er sprake is van inbreuk op auteursrecht. Maar omdat het zo lekker verkoopt vertellen juristen en advocaten je graag dat plagiaat hetzelfde als inbreuk op auteursrecht is.

---