Een woord claimen? Dit zijn de mogelijkheden

Bijgewerkt: 14 september 2023

Woorden kun je niet als bedenker claimen. Wanneer je een nieuw woord verzint en het wordt in de algemene taal steeds vaker gebruikt, kan het in het woordenboek worden opgenomen. Maar je kunt niet eisen dat jij als bedenker bij naam wordt genoemd.

Toch zijn er wel manieren om een woord te claimen. Bijvoorbeeld als merknaam of als handelsnaam. Maar je kunt het weer niet als hashtag claimen, tenzij sprake is van (zakelijke) verwarring.

Woorden bedenken is een sociaal proces

Het is zelden dat je in je eentje een nieuw woord bedenkt. Vaak komt er iets in je op omdat je hiervan denkt dat anderen het snappen. Of je verzint iets en anderen gaan dat woordje overnemen, en steeds vaker gebruiken.

Nieuwe woorden ontstaan naar aanleiding van innovaties, gebeurtenissen en situaties. Of we vervormen buitenlandse woorden. Hoe dan ook, wanneer een nieuw woord een paar keer succesvol wordt gebruikt, gaat het uiteindelijk deel uitmaken van de Nederlandse taal.

Een woord claimen als bedenker

Je kunt niet in de Dikke Van Dale op laten nemen dat jij de bedenker van een woord bent. Woorden vallen onder het bezit van de hele bevolking. Het maakt onderdeel uit van de woordenschat van een taal.

Dit betekent dat er niet zoiets als auteursrecht op een woord zit. Iedereen mag het door jou bedachte woord gebruiken, in welke context dan ook. Het auteursrecht zit alleen op unieke en creatieve werken. Bijvoorbeeld teksten, dit is een aaneenrijging van woorden en zinnen.

Een woord als handelsnaam vastleggen

Een deelneemster uit het RTL programma B&B spreekt ‘spiritualiteit’ uit als ‘spiruwaliteit’. Ze vindt dit zo uniek en bijzonder, dat ze dit woord bij de Kamer van koophandel wil vastleggen. Kan dat wel?

Volgens een Nederlandse jurist heeft dit weinig kans van slagen. Dit laat zien dat juristen het soms fout hebben. Je kunt namelijk elk woord als handelsnaam vastleggen. Een handelsnaam is de naam waarmee je een onderneming drijft. Dit is wat anders dan een merknaam.

Je mag elk woord claimen om als handelsnaam te gebruiken. Nou ja claimen, een ander kan een vergelijkbare handelsnaam vastleggen. Kijken we bijvoorbeeld bij de KvK, dan komen de volgende vergelijkbare handelsnamen voor:

1. Optimus Instruments
2. Locus Optimus
3. Klussenbedrijf Optimus
4. Optimus Tegelwerken
5. Focus Optimus
6. Optimus Consultancy
7. Optimus Mobility
8. Optimus Massage
9. Optimus Habitus
10. Optimus Logistics

Zo zijn er meer dan 50 Nederlandse bedrijven met het woord Optimus in hun handelsnaam. Misschien zijn dit niet de meest creatieve bedenkers van handelsnamen, maar ze zijn onderscheidend van elkaar. En daar gaat het om.

Kun je dan het woord ‘spiruwaliteit’ als handelsnaam vastleggen? Ja hoor, dit kan gewoon. Het is zelfs mogelijk dat een tweede bedrijf dit doet. Zolang er geen verwarring bij het publiek ontstaat, is dit juridisch toegestaan. Bijvoorbeeld:

• ‘Spiruwaliteit’ – een spirituele consultant
• ‘Spiruwaliteit’ – een supermarkt

Een woord claimen als merknaam

Een handelsnaam biedt niet dezelfde rechten als een merknaam. Wanneer je exclusief gebruik wil maken van een woord, moet je het als merknaam registreren. Hierdoor mogen anderen er geen gebruik of misbruik van maken.

Maar je kunt niet elk woord als merknaam claimen. Gaat het om een beschrijvende naam, dan is de kans groot dat je aanvraag wordt afgewezen. Bijvoorbeeld het woordje ‘spiritualiteit’ vastleggen voor je spirituele diensten. Dat kan niet want de merknaam is dan te beschrijvend. Hierdoor zouden andere spirituele aanbieders dit woord niet meer in mogen zetten.

Je mag het woord ‘spiritualiteit’ wel als merk vastleggen, bijvoorbeeld voor brillenkokers. Of voor hondenbrokken. Zolang de merknaam maar niet al te beschrijvend is. Hoewel sommige beschrijvende woorden uiteindelijk toch geaccepteerd worden, en officieel als merknaam door het leven gaan. Ik ben ze vooral en Amerikaanse merkregisters tegengekomen.

Kun je een woord als hashtag claimen?

Je gebruikt je handelsnaam of merknaam veel op social media. Door dit achter een hashtag te plaatsen vergroot je de kans dat het publiek jou vindt. Bijvoorbeeld #Nike of, zoals in bovenstaand voorbeeld, #spiruwaliteit.

Maar kun je deze hashtags claimen zodat niemand anders ze mag gebruiken? Nee, dat kan niet. Hashtags zijn bedoeld voor gebruik door het publiek niks uit zijn een soort zoektermen op social media. Dan kun je niet zeggen dat een ander deze zoektermen nooit mag gebruiken.

Toch is hier weer een uitzondering op. Bijvoorbeeld wanneer een concurrerend bedrijf de hashtags van het andere bedrijf gebruikt, om zich als zodanig voor te doen. Of wanneer dit voor oneerlijke concurrentie zorgt.

Het is niet zo dat je met dit soort klachten bij het social media platform terecht kunt. Dit wordt een juridisch gevecht waarvoor je beter een advocaat in kunt schakelen. Overigens komen dit soort zaken vrij weinig voor, want hashtags worden toch minder serieus genomen.

Nieuwe woorden, handelsnamen of merknamen bedenken

Wil je opvallen in de huidige digitale wereld, dan moet je precies verrassend komen. Bijvoorbeeld een nieuw woord, een opvallende handelsnaam of een unieke merknaam. Bedenk dat je niet al deze woorden kunt claimen als zijnde dat jij de bedenker iets, maar je kunt zowel als handelsnaam registreren of als merknaam vastleggen.

Geen inspiratie? Hieronder 8 nieuwe woorden die ik zelf bedacht heb. Doe er iets mee of laat het aan je voorbijgaan.

1. Pluistastisch: ik beeld mij en dat het een woord is voor een dat zacht en pluizig en ook nog eens fantastisch is.
2. Kwebbelwezen: een persoon of misschien wel een wezen dat nooit stopt met praten.
3. Strijkelknetter: in mijn hoofd zit een geluid dat ontstaat wanneer je een ballon aanraakt nadat je eroverheen hebt gewreven, zoals met knetterend vuurwerk.
4. Glazensmelt: het gevoel dat je hebt wanneer je te veel ijskoud water of een andere koude drank drinkt en je mond tijdelijk gevoelloos wordt.
5. Fluisterbloem: volgens mij is dit een bijzondere bloem die fluistert als je ernaast staat.
6. Droezelstraal: ik heb nog geen idee wat dit moet betekenen, maar misschien iets van speelgoed.
7. Pluktruffel: dit zou de naam van een nieuw ontdekte paddenstoel kunnen zijn.
8. Zwatskeper: waar blijven de sokken in de wasmachine? Ik denk dat ze door de Zwatskeper gestolen worden, het monstertje dat in je wasmachine woont.

---