Mag je screenshots delen? Over je rechten en plichten

Bijgewerkt: 28 februari 2023

Je ziet ergens een geweldig stukje tekst of een afbeelding, dit wil je graag met anderen delen. Stiekem weet je wel dat je niet zomaar content mag kopiëren, dit is een indruk op het auteursrecht. De oplossing: er een screenshot van maken en het op deze manier delen. Mag je screenshots delen? In beginsel niet, want ook hiermee doe je iets wat niet mag. Toch kan een screenshot onderdeel uitmaken van het citaatrecht.

Screenshot of schermafbeelding

Een screenshot is een afbeelding van datgene op het scherm zichtbaar is. Screenshots maak je eenvoudig met een smartphone, simpelweg door twee knoppen tegelijkertijd in te drukken, met je hand over het scherm te vegen of via een spraakgestuurde opdracht. Wanneer je een screenshot via een desktop PC of laptop maakt dan spreek je van een printscreen.

Voordeel van een schermafbeelding is dat je belangrijke dingen die op je scherm staat direct opslaat. Bijvoorbeeld omdat je hier later op wil terugkomen of omdat je iets moet verduidelijken. Maar ook als bewijs, bijvoorbeeld een uit de hand lopend WhatsApp gesprek.

Mag je screenshots delen?

Veel mensen delen screenshots met vrienden, familie of collega’s. Een schermafbeelding wordt soms ook op social media gedeeld. Er zijn zelfs websites die een screenshot als afbeelding plaatsen.

Mag je screenshots delen? Ga er vanuit dat dit niet mag. Een screenshot van iets maken is in veel gevallen een inbreuk op het auteursrecht. Toch is dit niet in alle gevallen zo. Lees hieronder wanneer je wel en geen screenshot mag delen.

Wel toegestaan: je eigen materiaal

Je maakt een screenshot van je eigen website. Die schermafbeelding mag je op social media, een forum of misschien wel op je andere eigen website delen. Je deelt immers je eigen materiaal, dat is gewoon toegestaan. Maar let op, want wanneer je iemand anders de content hebt laten maken (bijvoorbeeld teksten of foto’s) dan mag je dit middels een screenshot niet elders delen. Wat je deelt moet ook door jezelf gecreëerd zijn.

Maak je een screenshot van een door jou zelfgemaakte foto? Dan mag je die schermafbeelding ook probleemloos delen. Alweer een kanttekening: je mag niet zomaar foto’s van andere mensen maken en deze direct of middels een screenshot delen.

WhatsApp gesprekken delen

Je bent vast een van de velen die regelmatig gesprekken via WhatsApp voert. Mag je WhatsApp gesprekken delen? Vaak gebeurt het middels een screenshot. Het antwoord hierop is eenvoudig: nee dat mag niet. Tenzij je toestemming van de ander hebt, dan is er niets aan de hand.

Mag je screenshots van WhatsApp gesprekken maken? Ja, dat mag zolang je ook deelnemer aan het gesprek bent. Soms heb je een screenshot nodig om achteraf te kunnen bewijzen wat er in dit gesprek is gezegd. De screenshots mag je met de politie of in een rechtszaak delen.

Ondanks dat je WhatsApp gesprekken middels een screenshot niet mag delen gebeurt dit best vaak. Voornamelijk in privésfeer. Over het algemeen maken de meeste mensen hier geen probleem van. Houd wel in je achterhoofd dat het officieel niet is toegestaan, dus kijk er niet vreemd van op wanneer iemand je hier vroeg of laat op aanspreekt.

Een screenshot publiceren met toestemming

Wanneer je een screenshot maakt doe je eigenlijk niets anders dan reproduceren. Je maakt een afbeelding van een bestaande afbeelding of tekst. Het kan ook om een ontwerp van een website, een prijslijst of iets anders zijn. Hoe dan ook, je kopieert dit.

Een screenshot publiceren mag alleen met toestemming van de auteursrechthebbende. Hoe weet je wie het auteursrecht heeft? Staat er iets op een website gepubliceerd, neem dan contact met de desbetreffende website op. Soms is de webmaster zelf de auteursrechthebbende, maar hij kan de content ook door iemand anders laten maken. In dit geval is een derde persoon degene die over het auteursrecht gaat.

Voor alle soorten screenshots geldt dat je toestemming nodig hebt. Dus ook wanneer je iets op social media of een forum voorbij ziet komen. Of een afbeelding in een webshop.

Materiaal met een licentie

Op sommige content zit een licentie. Dit is bijvoorbeeld het geval bij free stockfoto’s of Wikipedia artikelen. Die licentie houdt in dat je zonder toestemming het artikel of de media mag herpubliceren. Bijvoorbeeld door tekst te kopiëren of een screenshot te maken.

Kijk even goed naar de licentie, want vaak is bronvermelding wel verplicht. Bij je screenshot moet je dus vermelden wat de originele bron is.

Screenshot als onderdeel van het citaatrecht

Soms mag je een screenshot zonder toestemming van de auteursrechthebbende publiceren. De screenshot maakt dan onderdeel uit van het citaatrecht. Bij het citaatrecht moet je aan een aantal spelregels voldoen:

• Het citaat moet bij voorkeur letterlijk zijn
• Het citaat moet onderdeel uitmaken van een bespreking, kritiek, aankondiging of beoordeling
• Je mag niet meer citeren dan strikt noodzakelijk
• Vermeld de bron van de maker van het werk
• Het citaat moest afkomstig zijn uit een openbaar werk

Bij dit laatste wordt direct duidelijk dat je privé WhatsApp gesprekken of e-mails niet kunt citeren. Het gaat hier immers niet om openbaar werk.

Bij het citaatrecht is altijd artikel 25 van de auteurswet van toepassing. Degene met het auteursrecht (copyright) kan namelijk in verweer gaan tegen een citaat, of dit nu geschreven of als screenshot wordt gedeeld. Bijvoorbeeld omdat het citaat de reputatie van de maker schaadt.

Mag je e-mails doorsturen?

In plaats van een screenshot kun je ook een e-mail met iemand delen. Mag je e-mails doorsturen naar iemand anders? Nee, in beginsel valt een e-mailbericht altijd onder het auteursrecht. Omdat een e-mail niet openbaar is mag je een deel hiervan ook niet citeren.

Let op met het doorsturen van een e-mail die door een consument is geschreven. Hierin staan persoonsgegevens en het doorsturen van de mail valt dan onder de verwerking van persoonsgegevens.

Hoe zit het met het doorsturen van een zakelijke e-mail? De inhoud mag je niet zomaar openbaar maken of met andere delen. Je mag wel toestemming vragen.

Ontvang je een spammailtje? Ondanks dat het hier in jouw ogen om spam gaat mag je ook dit mailtje niet zomaar openbaar maken of doorsturen. Tenzij het belang van dat doorsturen groter is dan de afzender.

Conclusie: je mag screenshots delen maar alleen wanneer het eigen materiaal betreft of wanneer je toestemming van de ander hebt. Gaat het om een citaat dan moet je aan een aantal spelregels voldoen. In alle andere gevallen vraag je netjes toestemming voor het delen van een screenshot.

---