Gestofzuigd, stofgezogen of stofgezuigd, wat is het nu?

Bijgewerkt: 20 september 2023

Stofzuigen, dat is een werkwoord. Het is iets wat je op dit moment doet. Of eigenlijk doe je dit, want je leest mijn blog. Waarschijnlijk omdat je niet weet wat het voltooid deelwoord.

Gestofzuigd of stofgezogen, welke van deze twee is goed? En kan stofgezuigd misschien ook? Maak hier niet langer druk om, hieronder vind je het antwoord.

Onvoltooide en voltooide (verleden) tijd

Ben je met de stofzuiger door je huis gegaan? Dan is dit de voltooid verleden tijd. De handeling is afgerond. Hopelijk is je huis nu mooi schoon.

Dan heb je nog de onvoltooide verleden tijd. Dit is een handeling die op een bepaald moment plaatsvond. Bijvoorbeeld ik stofzoog / ik stofzuigde.

Gestofzuigd of stofgezogen

De meeste mensen twijfelen tussen gestofzuigd of stofgezogen. Het gaat hier om de voltooide verleden tijd: het heeft plaatsgevonden. Maar welke van deze twee is juist?

Alleen gestofzuigd is juist. Stofzuigen is namelijk een onscheidbaar samengesteld werkwoord. Je kunt niet zeggen ‘stof zuigen’. Want je doet het met een stofzuiger en daarom is het een samengesteld werkwoord: stofzuigen. Tenzij je met een rietje stof in je mond zuigt, dan is het wel stof zuigen.

Ik hoop dat je mij nog volgt. Wanneer je een stofzuiger gebruikt ben je aan het stofzuigen. Daarom is de voltooid verleden tijd ‘gestofzuigd’.

Lees ook: Gefeliciteert – deze taalfout mag je niet maken!

Maar hoe zit dit dan met stofgezogen?

In de vervoeging blijven de twee woordjes stof en zuig samen. Ze worden niet van elkaar gescheiden. Wanneer je dit wel doet krijg je het volgende: stof gezogen. Los van elkaar dus. Vaak bedoel je hiermee dat je stof hebt opgezogen, maar niet met een stofzuiger.

Het kan ook dat je de nadruk wil leggen op het opzuigen van stof. In dit geval is ‘stof gezogen’ een goede keuze, waarbij het niet om de stofzuiger gaat. Maar om het stof.

Stofgezuigd, waarom dit niet goed is

Sommigen hebben het over ‘stofgezuigd’. Op zich wel logisch, want gestofzuigd en stofgezuigd lijken heel erg op elkaar.

Toch is stofgezuigd niet goed. Dit komt omdat het werkwoord uit ‘stofzuigen’ bestaat. In de voltooid verleden tijd komt er ‘ge’ voor te staan, en verandert het gedeelte ‘zuigen’ naar ‘zuigd’ (stam + d).

Meer onscheidbaar samengestelde werkwoorden

De Nederlandse taal kan soms erg moeilijk zijn. Er zijn nog meer onscheidbaar samengestelde woorden. Kijk maar eens naar de voorbeelden hieronder.

Bekvechten – gebekvecht (niet bekgevochten)

Beeldhouwen – gebeeldhouwd (niet beeldgehouwen)

Glimlachen – geglimlacht (niet glimgelachen)

Pierewaaien – gepierewaaid (niet pieregewaaid)

Bloemlezen – gebloemleesd (niet bloemgelezen)

Zakendoen – zakengedaan (niet gezakendoend)

Gescheiden of niet-gescheiden?

Helaas kun je niet altijd weten of een werkwoord scheidbaar of niet-scheidbaar is. Hier zijn geen specifieke regeltjes voor. Dat maakte Nederlandse taal ook zo moeilijk. Niet alleen voor buitenlanders maar ook voor Nederlanders zelf.

Wel is het zo dat we in Nederland worden heel vaak samenvoegen. Bijvoorbeeld internetbankieren. In veel andere landen zeggen ze internet bankieren. Bijvoorbeeld ‘internet banking’ in het Engels. En wat dacht je van het woordje opgroeien? In het Engels noemen ze dit ‘grow up’, ook weer twee losse woorden.

In het Nederlands hebben we dus heel veel niet-scheidbare werkwoorden. Wanneer je deze vervroegd naar de voltooid verleden tijd, dan gelden er andere regeltjes dan wanneer het om losse woorden zou gaan.

Voorbeelden uit de praktijk

Nog enkele voorbeelden van werkwoorden die je niet kunt scheiden:

• Videobellen
• Ademhalen
• Slaapwandelen
• Thuisbrengen
• Autorijden
• Hardlopen
• Feestvieren
• Actievoeren
• Kennismaken
• Schoonmaken

Je ziet dat deze niet-gescheiden werkwoorden telkens uit twee woorden bestaan: en zelfstandig naamwoord en een werkwoord. Bijvoorbeeld:

• Videobellen: video + bellen = je belt via video
• Thuisbrengen: thuis + brengen = je brengt iets/iemand thuis
• Feestvieren: feest + vieren = je viert een feest
• Schoonmaken: schoon + maken = je maakt schoon

Maar let op, sommige werkwoorden zijn ook scheidbaar. Bijvoorbeeld schoonmaken, koffiedrinken, meeluisteren en paardrijden. Je hebt dan de keuze om het werkwoord om gescheiden of juist gescheiden te gebruiken. Bijvoorbeeld ‘het meisje was aan het paardrijden/ paard aan het rijden’.

Stofzuigen is niet scheidbaar. Wanneer je zegt ‘het meisje was aan het stof zuigen’ dan deed ze dit op een andere manier dan met de stofzuiger. Misschien heeft ze met een rietje het stof van de grond gezogen. Als je daarvan houdt moet je dat doen. Zo niet, dan kun je beter vertellen dat je hebt gestofzuigd.

Meer weten over de Nederlandse taal, spelling of grammatica? In de rubriek Taal en Spelling vind je nog veel meer tips.

---