Een quitclaim ontbinden

Bijgewerkt: 2 juli 2023

Krijg je te maken met fotografie of filmen? Zowel voor de maker (fotograaf, uitgever of filmproducent) als de ‘geportretteerde’ is een quitclaim heel handig. Het gaat hier om een toestemmingsformulier of een vrijwaringsverklaring. Oftewel een overeenkomst tussen de geportretteerde en de maker.

Een quitclaim kom je veel bij fotografen tegen, maar ook bij filmproducenten of programmamakers. In deze overeenkomst geeft de persoon toestemming voor het gebruik van zijn of haar beelden. Wil de persoon achteraf niet op tv of dat zijn of haar foto’s wordt gebruikt? Het is lastig om onder een getekende quitclaim uit te komen.

Betekenis van een quitclaim

In Nederland kennen we de quitclaim alleen in combinatie met het portretrecht. Het wordt opgesteld door fotografen en filmmakers (of programmamakers). Met dit toestemmingsformulier geeft de geportretteerde toestemming om het beeldmateriaal te publiceren. In de breedste zin van het woord, want ook bewerken of ter promotie gebruiken valt hieronder.

In Amerika wordt de quitclaim voor verschillende zaken ingezet. Bijvoorbeeld bij afstand doen van aanspraak op onroerend goed. Of om eigendommen over te dragen in niet-verkoopsituaties, bijvoorbeeld tussen familieleden.

In dit artikel gaat het over de quitclaim tussen maker en geportretteerde. En hoe je een duidelijke overeenkomst kunt ontbinden.

Een overeenkomst is bindend

In beginsel is een overeenkomst altijd bindend. Al helemaal wanneer deze aan alle vereisten voldoen. In een quitclaim staat vaak het volgende:

• Namen van de partijen, datum en handtekeningen
• Wie er geportretteerd is
• Wie toestemming geeft om het beeldmateriaal door wie de publiceren
• Op welke manier dat publiceren gebeurt
• Eventueel tijdsbestek van de publicatie
• Eventueel een vergoeding voor de geportretteerde

De ondergetekende kan deze overeenkomst niet zomaar opzeggen of ontbinden. Dit betekent dat een quit claim formulier altijd bindend is. In beginsel dan, want er zijn wat uitzonderingen.

Kun je een quitclaim ontbinden?

Wanneer alles goed is verlopen, dan kun je een quitclaim niet ontbinden. Maar dat is wat sommige mensen wel willen. Bijvoorbeeld omdat ze mee hebben gedaan aan een televisieprogramma en er uiteindelijk uit zijn gestapt. Ze willen niet langer met hun gezicht in beeld komen. Omdat ze een overeenkomst hebben ondertekend, blijft de uitzending gewoon doorgaan.

Het kan ook om foto’s gaan. Bijvoorbeeld bij portretfoto’s in opdracht, waarbij je afspraken hebt gemaakt dat de fotograaf deze foto’s online mag publiceren. Of misschien wel in een museum mag tentoonstellen. Wil je dit niet meer? Dan moet je de quitclaim ontbinden. Makkelijker gezegd dan gedaan!

In de basis kun je een quitclaim niet ontbinden. Maar er zijn wel een aantal ontbindende omstandigheden. Hieronder zie je wat deze ontbindende omstandigheden zijn.

Quitclaim door een minderjarige getekend

Een van de meest bekende voorbeelden om een quitclaim te ontbinden: hij is getekend door een minderjarige. Zonder dat de ouders of voogd hier toestemming voor hebben gegeven. Wanneer iemand in een film of televisieprogramma meespeelt, dan wordt altijd gevraagd om een quitclaim te ondertekenen. Ook wanneer de deelnemer bijvoorbeeld acht jaar oud is.

In Nederland (en veel andere landen) is het zo dat kinderen onder de 18 jaar niet bevoegd zijn om overeenkomsten te tekenen. Hiervoor is altijd de toestemming van een ouder of voogd nodig. Gebeurt dit niet, dan is de overeenkomst niet rechtsgeldig.

Overeenkomst en dwaling

Soms kan een overeenkomst of een quitclaim ontbonden worden op basis van dwaling. Dit betekent dat je niet wist welke overeenkomst je tekende. Of dat de andere partij je verkeerd heeft ingelicht.

Stel dat je foto’s in opdracht laat maken. De fotograaf wil deze foto’s gebruiken om aan zijn portfolio op zijn website en sociale media toe te voegen. Zo staat het ook in de overeenkomst vermeld. Je geeft hier toestemming voor en tekent de overeenkomst. Enkele weken later zie je jouw foto’s in een advertentie van de fotograaf voorbijkomen. De fotograaf heeft zich niet aan de afspraak gehouden, want je wist niet dat de foto’s ook voor reclamedoeleinden zou worden ingezet.

Op basis hiervan kun je de quitclaim vernietigen wegens dwaling. De fotograaf moet jouw foto’s uit de advertentie halen. Het kan zelfs dat deze een vergoeding aan jou moet betalen.

Wettelijk gezien zijn er drie dwalingen. De eerste is inlichting van de wederpartij, de tweede ongeoorloofd zwijgen door de wederpartij. En dan heb je nog wederzijdse dwaling. Je spreekt van dwaling wanneer je de quitclaim niet had getekend wanneer je de juiste voorstelling van zaken voor ogen had.

In een negatief daglicht plaatsen

Je doet mee aan ‘help mijn man is klusser’ en je klaagt over de stopcontacten die je in je nieuwe keuken mist. Half Nederland valt over jouw reactie. Niet leuk, je hebt het idee dat de programmamaker jou met opzet in een negatief daglicht heeft geplaatst. Dus start je een rechtszaak om de quit claim te ontbinden.

Dat deed Karin, die in april 2015 de uitzending in een nachtmerrie zag veranderen. Ze sleepte omroep RTL en de producent voor de rechter. Misschien had het geen kans van slagen, of had het een andere reden, maar nog vóór het tot een uitspraak kon komen, trok Karin zich terug. Had ze de quitclaim kunnen ontbinden? Waarschijnlijk niet, want de producent had waarheidsgetrouwe beelden getoond.

Je moet heel hard je best doen, wil je aantonen dat een producent of fotograaf je met opzet in een negatief daglicht plaatst. Soms kun je dit wel aantonen. Bijvoorbeeld wanneer je portretfoto’s hebt laten maken en een quitclaim ondertekent voor publicatie hiervan. Vervolgens plaatst de fotograaf jouw foto’s op social media, met de tekst dat je een dik en lelijk wijf bent. Dat had je niet aan zien komen, en op basis hiervan kun je de overeenkomst soms succesvol laten ontbinden.

Documentaire over Emile Ratelband

Tsjakkaaaa, ik ontbind de quitclaim, moet Emile Ratelband hebben gedacht. Hij liet een documentaire over zijn leven maken. In een quitclaim werden afspraken vastgelegd, waaronder toestemming om opnamen te maken en deze in de documentaire te verwerken en te publiceren. Hierbij kregen de makers de vrije hand, ook wanneer het op montage aankomt.

Dat vond Ratelband achteraf toch niet zo leuk. Hij mistte voor hem belangrijke informatie, zoals mensen die hem vanuit zijn jeugd kennen en over zijn thuissituatie hebben verteld. Die opnames werden niet in de documentaire meegenomen, en op basis hiervan wilde Ratelband de quitclaim ontbinden. Zijn vordering werd afgewezen.

Nicol Kremers en Massa is Kassa

De ex-vriendin van Peter Gillis, bekend van het programma Massa is Kassa, speelde ooit óók in dit programma. Toen was ze nog geen ex. Later wel, en ze eiste dat ze uit het programma werd verwijderd. Het bijzondere aan deze zaak is dat Nicol nooit een quitclaim heeft getekend. Haar ex Peter wel, maar die kan niet voor haar tekenen.

Het komt er dus op neer dat SBS 6 nooit toestemming heeft gekregen om Nicol in beeld te brengen. Peter zou voor de hele familie hebben getekend maar ja, dat kan eigenlijk niet. Oftewel: geen quitclaim betekent dus ook geen toestemming om uit te zenden.

Een quitclaim afkopen

Lukt het niet om een quitclaim te ontbinden? Dan kun je hem eventueel afkopen, maar alleen wanneer de wederpartij hier akkoord mee gaat. Je kunt het altijd proberen en een (fors) bedrag bieden om de overeenkomst te ontbinden. Lukt dit wel, dan is het belangrijk om een ontbindende overeenkomst op te stellen. Dus een overeenkomst die de vorige overeenkomst ontbindt. Snap je hem nog?

---