Zijn er nog vragen, tips en tops? Effectief feedback geven en ontvangen

Bijgewerkt: 10 augustus 2021

Na een presentatie volgt tegenwoordig het onvermijdelijke: “zijn er nog vragen, tips en tops?” Dit is het perfecte moment om vragen te stellen maar ook feedback te geven of te ontvangen. Met een terugkoppeling ontdek je wat anderen van de presentatie vinden, wat hun opvalt en wat goed of juist niet goed ging. De tiptop methode, ook wel het tips en tops feedbackmodel genoemd, geeft meer inzicht in je kunnen.

Zijn er nog vragen? Niet doen!

Wanneer een basisschoolleerling een presentatie of spreekbeurt houdt dan zal deze altijd op het eind vragen of er nog vragen zijn. Prima, maar als openbaar spreker, ondernemer of presentator stel je deze vraag nooit! Heb je al eens een groot president of beroemde spreker deze vraag horen stellen? Waarschijnlijk niet. Deze vraag wordt vaak anders geformuleerd. Bijvoorbeeld: “heeft iemand nog goede ideeën?”

Natuurlijk mag je vragen of er nog vragen zijn maar je werpt hier wel een drempel mee op. Het lijkt voor de toehoorders net alsof ze je niet begrepen hebben, waardoor ze hun vraag niet meer durven te stellen. Je zou het moment van vragen stellen ook anders kunnen introduceren. Bijvoorbeeld “er is nu gelegenheid tot het stellen van vragen”. Hierdoor geef je het publiek niet het gevoel dat het je presentatie niet begrijpt.

Tips en tops als feedback

De toehoorders vragen laten stellen heeft niks met feedback te maken. Dat iemand uit het publiek vraagt waarom er nog niks bekend is over je nieuwste product, dat is meer een vraag uit interesse. Geen feedback over de presentatie.

Het onderdeel tips en tops heeft wel alles met feedback te maken. Dit is een lastig onderdeel want veel mensen weten niet hoe ze effectief feedback geven. Daarnaast is het soms moeilijk om feedback te ontvangen, want hoe ga je met kritiek om?

Eerst de tops, dan de tips

Spreken voor een groot publiek verloopt anders dan wanneer het om een klein groepje of een 1-op-1 gesprek gaat. Van een groot publiek kun je niet verwachten dat ze eerst de tops en dan pas de tips geven. Terwijl je dit in een klein groepje met elkaar kunt afspreken.

Tops en tips zijn een effectieve manier om te werken aan het feedback geven en ontvangen. Vooral met feedback geven gaat het vaak mis. Zo zijn de tops te slap en de tips te hard. Ik geef je wat voorbeelden uit de praktijk.

Slappe tops waar je niets mee kunt

Een van de meest slappe tops die je kunt krijgen: je deed het goed. Een nietszeggende top, want wat deed je exact goed? Was het de intro, het middenstuk of het slot? Of vond de toehoorder dat je haar vandaag goed zat? Moet je een top geven, bedenk dan zeker iets waar de ontvanger ook echt wat aan heeft.

Gaat dieper in op bepaalde zaken. Bijvoorbeeld: je deed het goed omdat je rust uitstraalde. Of: je uitleg was tot in detail, waardoor ik (bijna) alles begrijp.

Probeer tops positief te houden en niet onderuit te halen door middel van de tips. Een echte dooddoener is eerst een top geven en die onderuithalen middels het woordje MAAR. “Je straalde rust uit MAAR toch wiebelde je met je benen.” Nou lekker dan, op deze manier had je die top niet hoeven geven.

Effectief tips geven

Het meest lastige onderdeel is tips geven. De ontvanger kan een tip al snel als aanval of kritiek ervaren. Terwijl dit in de ogen van de toehoorder helemaal niet de bedoeling is. Een tip moet de ontvanger verder op weg helpen. Het moet een ervaring zijn waar diegene ook echt mee aan de slag kan.

Effectief feedback geven doe je door het gedrag te bespreken wat ook veranderbaar is. Dat iemand stottert, dat valt niet te veranderen. Geef als tip dus niet “ik vind dat je behoorlijk stottert”. Maar je kan wel zeggen “het viel me op dat je veel met je handen wriemelt”. Dat is namelijk veranderbaar gedrag.

Vervolgens is het belangrijk dat je een tip geeft over iets dat jou is opgevallen, niet een ander. Wanneer je buurman je tijdens de presentatie of toespraak aanstoot met de woorden “hij valt in herhaling” dan is dit een observatie van je buurman, niet die van jou. Geef ook altijd aan welk effect het gedrag op jou heeft. Bijvoorbeeld: “ik zie dat je met je handen wriemelt en ik word er nerveus van”.

De ander laten reageren

Zijn er nog vragen, tips en tops? Wanneer je hierop reageert dan moet je de ander de kans geven om terug te reageren. Begin dus niet een hele preek waarbij de ander er geen speld tussen kan krijgen. Geef de ander de ruimte om op zijn of haar manier te reageren.

Feedback leren ontvangen

Wanneer iemand volgens bovenstaande methode de tops en tips geeft, dan is het veel makkelijker om dit soort informatie te ontvangen. Helaas houdt niet iedereen rekening met effectief feedback geven. Feedback leren ontvangen kan je hierbij helpen. Dit doe je door allereerst goed te luisteren wat er gezegd wordt.

Durf om toelichting te vragen. Zegt iemand bijvoorbeeld dat hij je onrustig over vindt komen, vraag dan wat deze precies bedoelt. Is het doordat je wriemelt met je handen, sta je niet voldoende rechtop of kijk je het publiek niet aan? Wanneer iemand zijn feedback toelicht ontdek je vaak waar de knelpunten liggen.

Ga niet direct in de verdediging. Feedback leren ontvangen betekent dat je bedenkt wat je met de feedback gaat doen. Dat hoeft niet op dat moment, denk er later nog eens rustig over na. Vind je het lastig om feedback te ontvangen, dan zijn er speciale coaches die je hiermee helpen.

SEO tekstschrijver Bianca

Dit artikel over vragen, tops en tips is geschreven door Bianca.

Bianca is SEO tekstschrijver en content specialist. Vooral bekend van websites als becam.nl, iphone.nl, stressplein, menselijklichaam.nl en nog veel meer. Wanneer je goed vindbaar wil zijn in zoekmachines dan heb je vrijwel altijd een SEO tekstschrijver nodig. Content is namelijk een onmisbaar onderdeel van zoekmachine optimalisatie. SEO hoeft niet gepaard te gaan met een duur prijskaartje. Vraag daarom vrijblijvend de tarievenkaart aan.

---