Wat is een tekstdoel?

Een tekstschrijver heeft altijd een doel voor ogen. Wat is een tekstdoel? Dit is het doel wat je met de tekst gaat bereiken. Er zijn verschillende tekstdoelen, ik bespreek de 7 meest voorkomende. Na het lezen van dit artikel weet je wat een tekstdoel is en waarom dit zo belangrijk is.

Tekstvorm, tekstsoort en tekstdoel

Maak onderscheid tussen deze drie:

• Tekstvorm: de manier waarop de tekst bereikbaar is. Bijvoorbeeld: een webtekst, boek, krant of nieuwsbericht.
• Tekstsoort: het soort tekst, bijvoorbeeld een activerende, amuserende of informatieve tekst.
• Tekstdoel: het uiteindelijke doel, bijvoorbeeld informeren of overtuigen.

Wat is een tekstdoel?

Elke schrijver wil iets met zijn tekst bereiken. Zo zal een romanschrijver het belangrijk vinden dat hij zijn lezers amuseert. De maker van een encyclopedie gaat voor informeren. Terwijl de advertentieschrijver middels zijn advertentie iets wil verkopen.

Een tekstdoel is dus het uiteindelijke doel dat met de tekst bereikt moet worden. Of dit doel ook haalbaar is hangt weer van de kwaliteiten van de tekstschrijver af. Maar ook van de tekstsoort: deze gaat altijd samen met het tekstdoel. Zo is het middels een boekroman niet mogelijk om houten meubels te verkopen terwijl dit via een advertentie wel bereikt wordt.

Verschillende soorten tekstendoelen

Er is niet simpelweg één tekst doel: hier zijn er meerdere van. Om je te laten zien wat een tekstdoel is vind je hieronder de 7 belangrijkste tekstdoelen.

Tekstdoel 1: informeren

Dit is het meest voorkomende tekstdoel waarmee (SEO) tekstschrijvers te maken krijgen. Informeren gebeurt via krant, tijdschrift, boek, studieboek maar voornamelijk via het internet. Het idee achter informeren is het delen van feiten zonder dat hier een mening aan vasthangt. Een informatief artikel is dan ook objectief.

Tekstdoel 2: amuseren

Boekschrijvers amuseren hun lezers door spannende, amuserende, psychologische of waargebeurde verhalen. Tegenwoordig kom je amuserende verhalen ook heel veel op het internet tegen, voornamelijk in de vorm van een blogpost. Hierbij is amuseren het tekstdoel van de blogpost, vaak verweven met informeren en overtuigen.

Tekstdoel 3: overtuigen

Je zag het hierboven al voorbijkomen: overtuigen als tekstdoel. Dit overtuigen gebeurt niet alleen met een blogpost, artikel of betoog, ook een advertorial moet overtuigen. Bij een overtuigende tekst is de mening van de tekstschrijver (of opdrachtgever) min of meer aanwezig. Hierbij is het belangrijk dat de lezer overtuigd raakt van de mening van de auteur en deze uiteindelijk gaat delen.

Tekstdoel 4: activeren

Wie iets wil verkopen zal zijn lezers moeten activeren, dit is dan ook gelijk het 4^e tekstdoel. Activeren kan op verschillende manieren bijvoorbeeld inschrijven voor een nieuwsbrief, contact opnemen, een offerte opvragen of iets aankopen. Activeren is een tekstdoel dat steeds belangrijker wordt en samengaat met een van de andere tekstdoelen.

Tekstdoel 5: opiniëren

Sommige onderwerpen geven stof tot nadenken. Opiniëren als tekstdoel zie je vooral wanneer het om belangrijke gebeurtenissen gaat. Zo zijn opiniebladen en opiniewebsites erg populair: hierbij wordt gekeken naar de gedachte of mening achter een gebeurtenis. Bij een opinie is het de bedoeling om de meningsvorming van lezers te stimuleren of om lezers op andere gedachten te brengen.

Tekstdoel 6: emotioneren

Een tekstdoel die je niet vaak voorbij ziet komen: emotioneren. Toch wordt dit heel vaak gedaan, emotioneren is namelijk de lezer aangrijpen of emoties opwekken. Door in te spelen op emoties is het vaak veel eenvoudiger om de lezer te overtuigen of aan te zetten tot actie. Je kunt je dus wel voorstellen dat dit tekstdoel heel vaak samengaat met een van de andere tekstdoelen.

Tekstdoel 7: adviseren

Het tekstdoel adviseren lijkt veel op informeren, toch zijn dit twee verschillende zaken. Met adviseren wordt het geven van goede raad bedoeld. Hierbij maak je onderscheid tussen persoonlijk advies of algemeen advies. Persoonlijk advies is alleen mogelijk wanneer de tekstschrijver in contact komt met de lezer of ontvanger van de tekst. Denk maar eens aan een e-mail of een offerte.

Tekstdoel 8: waarschuwen

Ook het tekstdoel waarschuwen lijkt op informeren maar heeft toch een andere lading. Met een waarschuwing wijs je op een gevaar of risico. Teksten die moeten waarschuwen zijn vaak kort en bondig. Hierin zie je duidelijk verschil met de andere tekstdoelen.

Welk tekstdoel is een recensie?

Ik krijg regelmatig de vraag welke tekstdoel een recensie is. Een recensie valt onder het tekstdoel opiniëren. De schrijver van een recensie wil de mening van de lezer beïnvloeden. Dit werkt in veel gevallen doeltreffend:

Hans is op zoek naar een tapasrestaurant en zoekt op het internet. Hierbij komt Hans ook verschillende recensies over dit restaurant tegen. Wat blijkt? Ruim 70% van de recensies zijn negatief. Hans besluit om niet naar dit tapasrestaurant te gaan: zijn mening is beïnvloed. Had Hans de recensies niet gelezen dan had hij het restaurant zeker bezocht.

Tekstdoel van een bijsluiter

Bij medicatie, voedingssupplementen en bij medische apparatuur zit een bijsluiter. Wat is het tekstdoel van een bijsluiter? Dit heeft verschillende tekstdoelen:

• Informeren
• Adviseren
• Waarschuwen
• Instrueren
• Verklaren

Je ziet dat een bijsluiter meerdere tekstdoelen heeft. Elk tekstdoel is even belangrijk: het gaat immers over de gezondheid. Het is bij een bijsluiter dan ook niet mogelijk om een van deze tekstdoelen weg te laten.

Moet ik zelf het doel van mijn tekst bepalen?

Wanneer je zelf een tekst schrijft dan is het ook de bedoeling dat je zelf het tekstdoel bepaalt. Vaak lijkt dit heel lastig maar in de praktijk valt het echt wel mee. Je weet immers als geen ander waarom je een tekst schrijft. Bedrijven willen niets verkopen, dat is duidelijk. Een tekst zal dan ook voornamelijk moeten activeren, meestal in combinatie met informeren of adviseren.

Vaak wordt veel te veel nagedacht over een tekstdoel. Het is leuk om alles over tekstdoelen te weten en voor een studie soms noodzakelijk, in het dagelijks leven hoef je hier helemaal niet diep over na te denken. Gewoon aan de slag gaan: de rest komt vanzelf. Goed scoren in zoekmachines en lezers informeren, overtuigen of aanzetten tot actie? Dat is het werk van de SEO tekstschrijver. Informeer naar de mogelijkheden of tarieven.

---