Wat is een merk en hoe bescherm je het?

Bijgewerkt: 21 november 2022

Veel ondernemers denken dat hun handelsnaam beschermd is, en dat anderen dit niet mogen gebruiken. Gedeeltelijk klopt dit ook. Zolang er geen sprake is van verwarring mogen andere bedrijven er met jouw handelsnaam vandoor gaan.

Dit komt omdat een handelsnaam niet hetzelfde is als een merk. Wanneer je een merk registreert dan is dit goed beschermd. Je moet hier wel zelf achteraan gaan, al helemaal wanneer iemand je merk misbruikt.

De definitie van een merk

Wat is een merk precies? Gaat het dan om populariteit, een herkenningsteken of een logo? Een merk staat gelijk aan een herkenningsteken. Het merk is onderscheidend van andere producten, diensten of bedrijven.

Het is dus niet zo dat een merk zomaar een woord of een kleur is. Het moet echt een onderscheidend herkenningsteken zijn. Enkele voorbeelden van merken zijn Coca-Cola, T-Mobile, Volvo of Samsung. Wanneer je deze merken voor je geest haalt dan heb je hier een bepaald beeld bij. Je ziet een logo, design of kleur.

Merken bestaan al duizenden jaren. Al in de oudheid gaven veehouders hun vee een brandmerk. Hiermee konden ze gestolen vee sneller terugvinden. Ook was het voor anderen duidelijk tot wie het veel behoorde.

Tegenwoordig gebruiken we een merk of merknaam om een product, dienst of bedrijf te onderscheiden. Hierdoor krijgt de doelgroep of het publiek er een goed gevoel bij, en ontstaat er erkenning.

Is een bedrijf een merk?

Ben ik een bedrijf of een merk? Dit is een vraag die bij veel ondernemers naar boven komt. Dat je een bedrijf bent wil nog niet zeggen dat dit gelijk staat aan een merknaam. Maar dit kan wel. Denk maar eens aan Volvo, dit is niet alleen een merk maar ook een bedrijf. Dit geldt ook voor Samsung en Coca-Cola.

Aan de andere kant kun je als bedrijf meerdere merken registreren. De merknaam hoeft niet hetzelfde te zijn als de bedrijfsnaam of de handelsnaam. Een goed voorbeeld hiervan is Affligem, een biermerk dat onder Heineken valt. Of Lay’s en Smith’s, twee chipsmerken die aan PepsiCo (ja, van Pepsi-Cola) toebehoren.

Een bedrijf kan tevens een merk zijn maar een merk hoeft nog niet direct een bedrijf te zijn. Duidelijk toch?

Hier moet een merk aan voldoen

Wil je een merknaam registreren? Dan moet je merk aan een aantal voorwaarden voldoen.

Onderscheidend vermogen

De eerste voorwaarde is dat het merk voldoende onderscheidend is. Je mag bijvoorbeeld geen merknaam, logo, design of kleurencombinatie gebruiken dat veel op die van de concurrent lijkt. Overigens is het de merknaam die je registreert, en eventueel ook het logo. Maar die twee kunnen los van elkaar staan.

Praktisch herkenbaar

Een merk moet de lading dekken van je product, dienst of bedrijf. Het moet dus als zodanig herkenbaar zijn. Hierbij mag er geen verwarring ontstaan. Een merknaam zoals ‘Cola Drinks‘ dat bedoeld is voor een mobiele telefoonlijn, kan wel maar zorgt voor verwarring.

Daarnaast moet het merk praktisch herkenbaar zijn. Dit wil zeggen dat het publiek het merk ten alle tijden zou kunnen herkennen, en ook kan onderscheiden van andere merken.

Identificatie

Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen identificeert een merk zich. Het is dus onderscheidend, duidelijk herkenbaar en uniek.

Het mag niet al bestaan

Het is aan te raden om eerst te controleren of een merknaam al geregistreerd is. Dit moet je zelf controleren. Wanneer je de aanvraag eenmaal gedaan hebt kun je dit niet meer aanpassen. Zonde wanneer je achteraf je geld kwijt bent.

Niet te beschrijvend                                                                                                                   

In veel gevallen is het niet mogelijk om een beschrijvende naam te registreren. Bijvoorbeeld de naam ‘SEO tekstschrijver’. Of de naam ‘waterkraan’. Dit zijn beschrijvende namen, als je die als merknaam zou registreren dan betekent dit dat niemand anders die naam mag gebruiken.

Tips omtrent een merk registreren

Er zijn verschillende redenen om een merknaam vast te leggen. Met een merk heb je een monopolie binnen de markt. Het is een mooie manier om je bedrijf, product of dienst van concurrenten te onderscheiden. Bovendien geef je bekendheid en waarde aan je merk mee.

Een merk kan je op verschillende manieren registreren. Wil je dit in de Benelux doen dan doe je dit door dit online te deponeren bij BBIE.

Het is ook mogelijk om je merknaam in Europa te registreren. Dit doe je bij Uniemerk. Daarnaast kun je de merknaam zelfs wereldwijd registreren, dit doe je via het internationale merk registratiesysteem van Madrid. Je hoeft hier niet helemaal voor naar Madrid te reizen, je regelt het online.

Overigens zijn er ook veel bureaus die dit voor jou (tegen betaling) doen. Om een merknaam in de Benelux vast te leggen betaal je ongeveer € 475, indien een bureau dit voor jou doet. Een wereldwijde registratie is een stuk duurder.

Zo bescherm je een merknaam

Wanneer je merknaam eenmaal geregistreerd staat dan is dit automatisch beschermd. Maar wel op de locatie waar de registratie van toepassing is. Heb je een merk in de Benelux geregistreerd en verder nergens anders, dan kan een Amerikaan probleemloos jouw merk gebruiken.

Hoe bescherm je een merknaam? Allereerst is het belangrijk dat het merk gedeponeerd is, want dan geniet het automatisch bescherming. Op dat moment mogen ander niks met jouw merk doen. Gebeurt dit toch, dan spreek je van merkinbreuk en moet je in actie komen.

Merkinbreuk en schadevergoeding

Als merkhouder kan je anderen verbieden om je merknaam, tekens of logo te gebruiken. Doet een ander dit toch dan heet dit identiteitsinbreuk. Dan heb je nog herkomstinbreuk. Dit is wanneer iemand een merk of teken gebruikt dat overeenstemt met die van jou, waarbij hij of zij in een soortgelijke branche actief is. De grote merkhouders kunnen zich beroepen op de goodwillinbreuk, waarbij geen enkele branche een overeenstemmend teken mag gebruiken.

Er moet sprake zijn van verwarringsgevaar. Dit betekent dat het publiek kan gaan twijfelen bij wie het merk hoort.

Het merkenrecht kent ook wat beperkingen. Je kunt als merkhouder niet verbieden dat anderen je producten verkopen. Tenminste, wanneer je deze producten in het handelsverkeer hebt gebracht.

Merk je dat er sprake is van merkinbreuk? Wanneer je hier vijf jaar lang niets tegen doet dan kan je geen vordering instellen. Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk in actie te komen.

Bij merkinbreuk wordt in de meeste gevallen een schadevergoeding geëist. Vaak is er ook sprake van winstafdracht van de inbreukmaker. Maar dit behoort niet altijd tot de mogelijkheden. Bedenk dat een merkinbreuk kan leiden tot kostbare rechtszaken, die ook nog eens maanden tot soms jaren kunnen voortduren.

---