Subliminal, de slimste marketingtruc

Bijgewerkt: 16 september 2022

Marketing is de meest belangrijke factor om je doelgroep te bereiken. Het zorgt voor meer klanten en laat de omzet stijgen. Er zijn verschillende vormen van marketing. Denk hierbij aan zoekmachine optimalisatie, social media marketing, televisiereclame of branding.

Een subliminale boodschap is een slimme manier om de doelgroep aan te zetten tot aanschaf van je product of dienst. Je verstopt een boodschap in een uiting of reclame, waarbij je het onderbewustzijn beïnvloedt.

Subliminal betekenis: een verborgen boodschap

De betekenis van subliminal is ‘onderbewustzijn’. Het gaat om prikkels die je niet bewust waarneemt, maar die je wel oppikt. Een goed voorbeeld van een onderbewuste prikkel is wanneer je een moeilijke opdracht uitvoert, en tegelijkertijd een wazige afbeelding ziet. Doordat je focus bij de opdracht ligt ben je niet in staat om de afbeelding bewust waar te nemen.

Opvallend is dat de hersenen de informatie met betrekking tot de wazige afbeelding toch opslaan. Je bent later in staat om details over de afbeelding te herkennen.

Dat is de betekenis van subliminal: onbewust prikkels waarnemen en deze later als herinnering oproepen.

Een subliminale boodschap als marketingtruc

In soapseries, films en zelfs animatiefilms wordt regelmatig gebruik gemaakt van subliminale boodschappen. Je moet hierbij niet denken aan zichtbare merken, zoals in GTST waarbij eerst de Albert Heijn en later de Lidl voorbijkwam. In diezelfde soapserie liep op een bepaald moment iedereen met een Apple laptop rond. Deze merken of producten waren heel vaak en langdurig in beeld. Zoiets heet product placment.

Wat is het dan wel? Even terug naar diezelfde soapserie: GTST. In een bepaalde aflevering had Nina een verpakking Breaker in haar hand. Dit was maar heel kort, waarschijnlijk is het niemand opgevallen. Of de aflevering waarbij Bing een snoepje uit een emmer Haribo pakte. Ook dit heeft niemand gezien, want het ging razendsnel. Ondanks dat je het niet bewust hebt waargenomen kan het zomaar zijn dat je hersenen het wel hebben opgepikt. Dat is een subliminale boodschap.

Wanneer je de eerstvolgende keer in de supermarkt op de snoepafdeling staat, ben je sneller geneigd om Haribo snoep in je boodschappenkarretje te leggen. Je weet zelf niet waarom, maar je hersenen weten dit wel.

Samenvatting: een subliminale boodschap is een fractie van een seconde zichtbaar en leidt onbewust tot ander gedrag.

Andere subliminal voorbeelden

Het gaat natuurlijk niet alleen om het tonen van een merk of product. Een subliminale boodschap kan namelijk ook de mening of gedachten van iemand beïnvloeden.

Een goed voorbeeld hiervan is FedEx, het bezorgbedrijf dat wereldwijd actief is. In hun logo staat een pijl tussen de E en X. Je staat er niet bij stil maar onbewust vat je die pijl als een boodschap op: “we bezorgen razendsnel”.

Heb je al eens goed naar de vorm van een flesje Coca-Cola gekeken? Volgens sommigen lijkt het ontwerp op een welgevormde vrouw. Onbewust associeer je Coca-Cola met schoonheid, waardoor je sneller naar een Coca-Cola flesje dan een ander merk grijpt.

De effectiviteit van subliminale boodschappen

In 1957 beweerde onderzoeker James Vicary dat de verkoop van cola en popcorn dankzij subliminale boodschappen met de helft was toegenomen. Later bleek dat hij dit onderzoek had verzonnen. Hij wilde dat bedrijven gebruik zouden maken van zijn nieuw bedachte reclamemethode.

Psychologen en wetenschappers zijn er nog steeds niet uit of subliminale boodschappen effectief zijn. Uit een aantal dubbelblinde onderzoeken is wel gebleken dat een subliminale boodschap het onderbewustzijn kan beïnvloeden. Dit effect is niet bij iedereen gelijk, bovendien is het effect kortdurend.

Ondanks deze twijfels blijven bedrijven en adverteerders gebruik maken van subliminale boodschappen.

Deze vorm van marketing is in sommige landen verboden

In Nederland is het normaal om gebruik te maken van subliminale boodschappen. Het gebeurt via televisie, radio, krant maar vooral via online uitingen. In een aantal landen is deze vorm van marketing verboden.

Ondanks het verbod komen er toch veel subliminale boodschappen voorbij. Vaak in de vorm van een grapje, zodat het twijfelachtig is of er echt wel sprake is van deze marketingvorm.

In Nederland en België hoeven we ons hier niet druk over te maken: subliminal als marketingtruc is toegestaan.

Hoe je het in blogs verwerkt

Je kunt een subliminale boodschap heel makkelijk in een blog verwerken. Ik pas het regelmatig toe. In mijn blogs verwerk ik vaak boodschappen als:

• “Het inhuren van een SEO tekstschrijver kost veel geld”
• “Waarschijnlijk heb je al veel geld aan SEO uitgegeven”

Dit zijn subliminale boodschappen waarbij de ontvanger onbewust bezig is met de hoge kosten. Onderaan de blogs verwijs ik vervolgens naar de lage tarieven die ik hanteer. Omdat de lezer eerder al een onbewuste prikkel omtrent prijzen doorkreeg, is hij nu sneller geneigd om de tarievenkaart aan te vragen. Het effect? Dagelijks wordt de tarievenkaart meer dan 15 keer opgevraagd, een ongekend hoge score voor een zzp tekstschrijver.

Je ziet, het is zeker mogelijk om het onderbewustzijn van de lezer te beïnvloeden.

Podcast, radioreclame, filmbeelden en afbeeldingen

Je kunt het ook toepassen binnen een podcast, radioreclame, filmbeelden of televisiereclame. Laat woorden, beelden of geluidsfragmenten tussen de normale media doorflitsen. Vaak in een fractie van een seconde.

Afbeeldingen zijn een goede manier om een subliminale boodschap in te verwerken. Werk met verborgen of subtiele afbeeldingen en woorden. Of dit allemaal effectief is? Niet geschoten is altijd mis.

---