Schrijfstijl van een tekst en wat dit met de lezer doet

Bijgewerkt: 16 oktober 2022

Een vlotte schrijfstijl, dit is de meest populaire vraag in vacatures. Meestal wordt hier een informele stijl mee bedoeld. Er zijn nog veel andere schrijfstijlen waaronder commercieel, wervend, persoonlijk, zakelijk of formeel. Maar ook trendy.

Wat zegt de schrijfstijl over een tekst of misschien wel over de tekstschrijver? Meer dan je zou denken. Maar dat is niet alles, de schrijfstijl is vooral van invloed op de emoties en het gedrag van de lezer.

Met behulp van een schrijfstijl is het mogelijk om het gedrag van de lezer te beïnvloeden. Hierdoor krijgt hij meer empathie voor het merk of het bedrijf of doet eerder een aankoop. Maar het kan de lezer ook wegjagen.

Wat is een goede schrijfstijl?

Nee, er bestaat geen goede en ook geen slechte schrijfstijl. De stijl hangt volledig van de doelgroep en de doelstelling af. Daarnaast ontwikkelt elke tekstschrijver door de jaren heen zijn eigen schrijfstijl.

Duidelijk en concreet zijn

Het belangrijkste is dat de tekstschrijver duidelijk en concreet is. De lezer moet snappen wat er in een artikel of tekst staat. De boodschap moet goed overkomen en de lezer moet begrijpen wat de bedoelingen van de tekstschrijver zijn.

De verschillende schrijfstijlen en invloeden

Een zakelijke schrijfstijl past niet bij een persoonlijk dagboek. De trendy schrijfstijl is minder geschikt voor een sollicitatiebrief. Ik laat je een aantal schrijfstijlen zien en welke invloed ze op de lezer en je omzet hebben.

De actieve schrijfstijl

Een actieve schrijfstijl kenmerkt zich doordat het onderwerp een handeling uitvoert. Bijvoorbeeld: Piet staat op en loopt naar de koelkast. Een passieve schrijfstijl is het tegenovergestelde, het onderwerp ondergaat de handeling. Dus: Piet zal opstaan en naar de koelkast lopen.

Hanteer altijd een actieve stijl, of je nu een webtekst, sollicitatiebrief of e-mail schrijft. Een passieve stijl leidt tot veel onduidelijkheid. Wat niet wil zeggen dat passieve zinnen altijd slecht zijn want in de juiste context kan het veel krachtiger overkomen. In een actieve schrijfstijl kunnen dus best een aantal passieve zinnen voorkomen.

De informele of vlotte schrijfwijze

Spreek je de bezoeker met u of je aan, daar begint het al mee. Een informele of vlotte schrijfwijze spreekt de lezer met je/jij aan. Vaak is deze tekst ook in eenvoudige taal (Jip en Janneke taal) geschreven.

Sommige bedrijven denken dat je alleen professioneel overkomt door formeel te schrijven, maar dit is niet waar. Een informele tekst kan inhoudelijk beter in elkaar zitten dan eentje met moeilijke en ouderwetse bewoording.

Formeel schrijven: afstand creëren

De formele schrijver spreekt de lezer met ‘u’ aan. Meestal zijn zinnen ook langer en complexer, soms staan er onbegrijpelijke termen in. Maar dit hoeft niet altijd zo te zijn, want formeel schrijven kan ook in makkelijke taal.

De formele schrijver gaat voor een zakelijke insteek en creëert afstand. Deze schrijfstijl is zeer geschikt voor sollicitatiebrieven of zakelijke mails/communicatie.

Een formele schrijfstijl kent veel valkuilen. Veel van deze schrijvers zijn geneigd om ambtelijke taal toe te passen, de tekst staat vol met stijve zinnen. Formeel schrijven heeft niks met professionaliteit of zakelijkheid te maken, hoewel dit vaak ten onrechte gedacht wordt.

Zakelijke schrijfstijl: professioneel maar afstandelijk

Dan heb je nog de zakelijke schrijfstijl, die ligt tussen het formele en de overtuigende schrijfstijl in. De schrijver richt zich op (andere) ondernemers en zeker niet op consumenten. Meestal wordt de lezer met ‘u’ aangesproken maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. Hanteer deze schrijfstijl voor zakelijke contacten of B2B webteksten.

Overtuigende schrijfstijl

Eigenlijk zou elke tekst overtuigend moeten zijn. De overtuigende schrijfstijl is misschien wel de moeilijkste van allemaal. De inhoud roept emoties bij de lezer op en probeert op deze manier overtuiging over te brengen.

Een overtuigende tekstschrijver creëert de beste motivatiebrieven en advertentieteksten. Hij of zij is ook geschikt voor het maken van een brochure.

De beschrijvende schrijfwijze

Sommigen zijn een ster in beschrijvend schrijven. Met de tekst creëer je een visueel beeld in het hoofd van de lezer. Denk maar eens aan een boek, waarbij de lezer zich de personages en de omgeving voorstelt. De beschrijvende schrijfstijl is dan ook zeer geschikt bij het schrijven van boeken, toneelstukken, muziek of gedichten.

Ook is dit een goede schrijfstijl voor webteksten. Wanneer de bezoeker dankzij de tekst een bepaald beeld voor ogen krijgt, dan vergroot dit de betrokkenheid met de schrijver, het bedrijf of het merk.

Verklarend schrijven om de lezer te informeren

Moet je middels een tekst iets uitleggen of omschrijven, dan kun je het beste een verklarende schrijfstijl hanteren. Dit kom je vaak in recepten, handleidingen en leerboeken tegen. Maar ook in journalistieke teksten.

Veel blogsites hanteren ook een verklarende schrijfstijl. Het gaat dan om informatieve blogs, ideaal om meer uitleg over een onderwerp, product of dienst te geven.

Commerciële schrijfstijl: voor bedrijven

Het zijn altijd bedrijven die voor een commerciële schrijfstijl kiezen, voor consumenten is dit niks. Commercieel schrijven is bedoeld om een merk, product of dienst te promoten. Vaak kom je de commerciële schrijfstijl in advertenties tegen, en net zo vaak in een advertorial. Dit is een advertentie die er als een redactioneel artikel uitziet.

Wervende teksten

Het doel van een wervende tekst is de lezer tot iets bewegen. Er wordt actie van de lezer verwacht, bijvoorbeeld inschrijven voor een nieuwsbrief, meer informatie aanvragen of een aankoop doen. Hierdoor lijkt een wervende tekst op een commerciële tekst, maar er zijn wel wat kleine verschillen.

In een commerciële tekst is het verkooppraatje duidelijk zichtbaar, in een wervende tekst komt dit minder goed naar voren. De lezer wordt op subtiele wijze een bepaalde richting opgeduwd.

Persoonlijke schrijfstijl

Onervaren tekstschrijvers hebben nog geen eigen schrijfstijl ontwikkeld. Wanneer dit na enkele jaren aanwezig is, dan spreek je van een persoonlijk schrijfstijl. Deze schrijfstijl is heel typerend voor de tekstschrijver. Bijvoorbeeld de meer dan 1000 blogs op mijn website: je herkent in elke blog mijn unieke schrijfstijl. Die laat zich het best omschrijven als actief, informeel, vlot en wervend.

Herken je de tekst zonder dat de naam van de schrijver of afzender erbij staat? Dan heb je zeker met een persoonlijke schrijfstijl te maken.

De meest gemaakte fout onder schrijvers

Een fout die veel tekstschrijvers maken is de schrijfstijl van iemand anders overnemen. Ze gebruiken bewust of misschien wel onbewust andermans woorden of zinnen. Bijvoorbeeld iemand die ‘knetterhoge kortingen’ biedt terwijl hij eigenlijk ‘lage prijzen’ bedoelt.

Voor mensen is herkenning heel belangrijk. Wanneer ze jou aan de hand van je schrijfstijl herkennen dan voelt dit vertrouwd aan. Ontwikkel daarom een eigen schrijfstijl en blijf hier trouw aan.

---