Hoe controleer je de betrouwbaarheid van een bron?

Hoe weet je of een bron in een artikel wel betrouwbaar is? Je hebt verschillende bronnen, bijvoorbeeld wetenschappelijke boeken, een professioneel artikel of een tijdschriftartikel. Daarnaast worden veel websites en blogs als bron gebruikt. Vooral bij deze laatste twee komen er veel onbetrouwbare of fake bronnen naar boven.

Hoe controleer je de betrouwbaarheid van een bron? In dit artikel laat ik je zien welke bronnen het meest betrouwbaar zijn maar ook over welke bron je beter kritisch bent. Je leest ook hoe je de uiteindelijke betrouwbaarheid controleert.

Betrouwbare en onbetrouwbare bronnen

Je hebt online een artikel gelezen. Graag wil je weten of de gebruikte bronnen wel zo betrouwbaar zijn. Als de website al een bron vermeldt, want dit is niet altijd het geval. Zo maak ik op deze website helemaal geen gebruik van bronnen. Dit komt omdat ik alles vanuit eigen kennis en ervaring schrijf. Maar wanneer je bij een wetenschappelijk artikel of een blog over gezondheid uitkomt, dan wil je misschien wel weten waar de informatie vandaan komt.

Bij het schrijven van een artikel voor het internet gebruiken veel auteurs verschillende informatiebronnen. Dit moet de betrouwbaarheid van het uiteindelijke artikel vergroten. Je hebt betrouwbare en onbetrouwbare bronnen. Helaas herken je onbetrouwbare bronnen niet altijd.

Dit zijn de meest betrouwbare bronnen

Kijk onderaan het artikel of er bronnen worden vermeld. Ik laat je de meest betrouwbare bronnen zien. Wanneer je een van deze bronnen in het artikel ontdekt dan is vrijwel zeker dat het hier om een betrouwbare bron gaat.

Wetenschappelijke artikelen of boeken – dit zijn artikelen (of boeken) die geschreven zijn door wetenschappers of onderzoekers. Wetenschappelijke artikelen vind je via Scholarscholar.google.nl. Dit bevat een database van Engelstalige maar ook van Nederlandstalige wetenschappelijke onderzoeken. Wanneer in het artikel wordt verwezen naar deze bron, dan is dit zeker betrouwbaar.

Handelsboeken of professionele artikelen – in meer dan 95% van de gevallen gaat het hier om een betrouwbare bron. Dit zijn artikelen of boeken die geschreven zijn door professionals binnen hun vakgebied. Bijvoorbeeld de meer dan 600 blogs die je op deze website vindt. Die zijn allemaal geschreven door SEO tekstschrijver Bianca. Dit is gedaan vanuit vakkennis en ervaring, daarom zijn de artikelen een betrouwbare bron.

Artikelen uit betrouwbare kranten en tijdschriften – staat als bronvermelding een artikel uit een krant of tijdschrift? In ruim 90% van de gevallen gaat het hier om een betrouwbare bron. Maar alleen wanneer de krant of het tijdschrift ook een goede naam heeft. Zo worden de NOS en NRC als betrouwbaar gezien maar GeenStijl juist als onbetrouwbaar.

Overheidswebsite – een website die opgesteld is door de overheid is altijd betrouwbaar. Denk hierbij aan belastingdienst.nl, rivm.nl en rijksoverheid.nl.

Thuisarts.nl – op het gebied van gezondheid is thuisarts.nl de meest betrouwbare website. Deze site is gemaakt door medische specialisten en huisartsen.

Twijfelachtige bronnen

Hierboven heb je de meest betrouwbare bronnen kunnen zien. Je hebt ook twijfelachtige bronnen. Hierbij is niet helemaal duidelijk of de bron betrouwbaar of onbetrouwbaar is. Je zou kunnen stellen dat in ruim de helft van de gevallen de vermelde bron te vertrouwen is, in de andere helft van de gevallen dus niet. Bekijk maar eens wat twijfelachtige bronnen zijn.

Wikipedia – een online encyclopedie die geschreven is door anonieme auteurs. Voordeel van Wikipedia is dat ze gebruik maken van bronvermeldingen. Hierdoor kun je zelf de betrouwbaarheid controleren. Helaas zijn er ook veel artikelen op Wikipedia die een onjuiste inhoud bevatten. Is er als bronvermelding gebruik gemaakt van een Wikipedia artikel, dan zou je eigenlijk dit artikel moeten bekijken en ook hier weer de bronnen moeten checken. Helaas kost dit heel veel tijd en kom je soms op een dood spoor uit.

Infonu – hetzelfde geldt voor de website InfoNu, die overigens eind 2020 is gestopt en als archief doorgaat. De artikelen op InfoNu zijn iets minder betrouwbaar als op Wikipedia.

Overige websites en blogs – zet altijd je twijfels bij bronnen die naar algemene websites en blogs leiden.

Commerciële websites – nog een twijfelachtige bronvermelding: commerciële websites. Sommige websites lijken heel betrouwbaar zoals ziekenhuis.nl, dokterdoker.nl en gezondheidsplein.nl. Terwijl het hier feitelijk om websites gaan die onderdeel uitmaken van drogisterij Etos. Er zit dus een verdienmodel achter dit soort websites waardoor het niet altijd een betrouwbare bron is.

Onbetrouwbare bronnen

Als laatste heb je nog de onbetrouwbare bronnen. Dit zijn websites met fakenieuws of kwakzalvers. Misschien wist je nog niet maar er zijn meer kwakzalverij websites dan betrouwbare sites te vinden. Het is vaak heel lastig om een onbetrouwbare bron te herkennen. Daarom hieronder nog enkele aandachtspunten.

Autoriteit van een bron

Hoe controleer je de betrouwbaarheid van een bron? Door naar de autoriteit te kijken. Is de bron geschreven door een betrouwbare auteur, een bedrijf of instelling?

Actualiteit

Binnen de medische wereld verandert veel, maar ook op het gebied van financiën of andere zaken. Kijk hoe actueel de bron is. Dit wil niet zeggen dat een bron van enkele jaren oud direct verkeerd is, maar er kan ondertussen het een en ander veranderd zijn.

Nauwkeurigheid

De bron moet nauwkeurig zijn. Soms bevat de bron een disclaimer waarbij wordt vermeld dat ze niet verantwoordelijk zijn voor de juistheid van het artikel. In dit geval kun je de bron in twijfel trekken.

Wanneer is een bron representatief?

Een bron is pas representatief wanneer deze ook thuishoort in de niche of het onderwerp van het artikel. Bijvoorbeeld een artikel over artrose, hier hoort een bronvermelding naar bijvoorbeeld Thuisarts bij. Wanneer hier een bronvermelding naar een Suske en Wiske stripboek staat, dan is deze bron niet representatief.

Betrouwbaarheid van visuele bronnen

Soms wordt gebruik gemaakt van een visuele bron. Dit is een plaatje of afbeelding, maar hoe betrouwbaar is de het? In principe kan iedereen een afbeelding maken. De vraag is wie deze afbeelding heeft gemaakt. Is dat bijvoorbeeld door een overheid, dan gaat het zeker om een betrouwbare visuele bron. Maar wanneer het plaatje van een hobbywebsite afkomstig is dan is dit een twijfelachtige bron.

Moet ik een bron vermelden?

Je schrijft een artikel voor je website of je maakt een verslag. Moet je een bron vermelden? Dat hangt er helemaal vanaf. Niet alle websites doen aan bronvermelding terwijl ze wel gebruik maken van een bron. Maar het kan ook dat je kennis opdoet en dit niet als bron ziet. Laat ik twee voorbeelden noemen waarbij je wel of geen bron moet vermelden.

Op verschillende websites zie je voorbij komen dat de inkomstenbelasting in 2022 omlaag gaat. Je schrijft een artikel over belastingen en vermeld hierin dat je vanaf 2022 minder belasting gaat betalen. Moet je nu alle websites als bron vermelden? Nee, je hebt slechts kennis genomen van iets. Dit is niet direct een bronvermelding waard.

Je maakt een verslag of scriptie over wetsvoorstellen. Op een overheid vind je informatie over de nieuwste wetsvoorstellen. Je neemt dit (gedeeltelijk) over, misschien wel in je eigen woorden. Dit is een bron die je ook in of onderaan het verslag of de scriptie moet vermelden.

Bronvermelding verplicht (of juist niet)

Vaak wordt gedacht dat een bronvermelding verplicht is. Dit is niet altijd verplicht. Maar gebruik maken van een bronvermelding helpt je wel in de volgende zaken:

• Je artikel komt betrouwbaarder over
• De lezer kan de bronnen controleren
• Je voorkomt mogelijk plagiaat
• Je kent de oorspronkelijke auteur eer toe

Heb je tekst of een citaat van iemand anders in je artikel of verslag gebruikt? Dit mag om een en ander te verduidelijken. Het gaat dan om enkele woorden of zinnetjes. In dit geval moet je altijd gebruik maken van een bronvermelding. Een bronvermelding is ook verplicht wanneer je heel veel informatie uit een bepaalde bron haalt.

Teksten laten schrijven

Hoe zit het wanneer je teksten laat schrijven? Moet de tekstschrijver het artikel voorzien van bronnen? Ook nu weer is dit twijfelachtig. Vaak zal de tekstschrijver informatie van je eigen website halen, bijvoorbeeld wanneer je een product of dienst aanbiedt. Een goede tekstschrijver heeft kennis van veel verschillende zaken en heeft vaak helemaal geen bronnen nodig.

Mocht de informatie toch ergens uit zijn gehaald, dan is degene die het artikel publiceert zeker verplicht om aan bronvermelding te doen. Het maakt hierbij niet uit of het onbetrouwbare of onbetrouwbare bronnen gaat.

Heb je teksten, artikelen of blogs voor website of webshop nodig? Vraag direct de tarievenkaart aan. Mis dit niet want zowel de kwaliteit als de tarieven zijn verrassend goed. Claim direct je plekje want er is plaats voor een beperkt aantal opdrachtgevers.

---