Geweldloze communicatie, juist nu zo belangrijk

Bijgewerkt: 18 augustus 2021

De coronacrisis, lockdown en avondklok lokten rellen en geweld uit. Juist in dit soort tijden is geweldloze communicatie ontzettend belangrijk. Hierbij ga je uit van empathie oftewel inlevingsvermogen. Iets dat niet voor iedereen even makkelijk is. Gelukkig kun je alles leren, zo ook geweldloze communicatie.

Het ontstaan van geweldloze communicatie

Het begrip geweldloze communicatie is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg. Deze man probeert anderen te inspireren om oprecht en met inlevingsvermogen het gesprek met anderen aan te gaan. Hierbij ligt de focus op een goede samenwerking en het oplossen van conflicten.

De basisprincipes van geweldloze communicatie

Wat is het verschil tussen geweldloze communicatie en normale communicatie? Dat begrijp je wanneer je naar de basisprincipes kijkt. Tijdens deze manier van communiceren gaat het erom dat je de aandacht vestigt op:

• Hetgeen je waarneemt
• Wat je voelt
• Wat je nodig hebt
• Wat je graag zou willen

Het gaat er bij geweldloze communicatie om dat je leert om naar elkaar te luisteren en de ander te begrijpen. Bij normale communicatie zijn we al snel geneigd om alles op onszelf te betrekken. Het is ikke-ikke zonder te luisteren wat de ander denkt, voelt, wilt of waar zijn behoeften liggen. Op zich logisch, voor je eigen belangen opkomen betekent overleven, dat is een oergevoel. Toch kan geweldloze communicatie je juist een beter gevoel geven.

Een empathische verbinding

Geweldloze communicatie draait om het tot stand brengen van een empathische verbinding. Empathie staat ook wel voor inlevingsvermogen. De meeste mensen hebben een prima empathie, maar bij sommigen ligt dit toch lager.

Empathie is de gevoelens of gedachten van een ander aan kunnen voelen. Je kunt je dus voorstellen hoeveel lichamelijke of geestelijke pijn de ander heeft. Of je bent in staat om andermans emoties te voelen of te begrijpen.

Waarom hebben sommige mensen weinig empathie? Dit kan met een psychologische stoornis te maken hebben. Bijvoorbeeld borderline, narcisme of psychopathie. Voor deze groep mensen is geweldloze communicatie vrij lastig.

De vier elementen van geweldloze communicatie

Bijna iedereen kan leren om geweldloos te communiceren. Hieronder vind je de vier elementen en hoe geweldloze communicatie precies werkt.

1. Waarneming

Het start allemaal met de waarneming. Wanneer je met een ander in gesprek gaat dan is het goed wanneer er feiten op tafel liggen. Zonder feiten is het onmogelijk om een goede communicatie aan te gaan, het loopt dan al snel op beschuldigen uit.

Een goed voorbeeld van feiten is dat een werknemer zijn bureau op het einde van de werkdag niet opruimt. Dit is waarneembaar en dus ook een feit. Een ander feit zijn dalende verkoopcijfers van een webshop, de kinderen die met vieze schoenen naar binnen lopen of de hond die de kat van de buren heeft aangevallen.

2. Gevoel

Alleen maar zeggen “de verkoopcijfers dalen” of “je bureau is nog steeds rommelig”, daarvan schieten anderen in de verdediging. Daarom is het belangrijk om de gevoelens die dit bij je oproept te delen. Bijvoorbeeld: “je bureau is op het einde van de werkdag nog steeds rommelig, hierdoor kan ik me niet focussen”. Of, wanneer het over de dalende verkoopcijfers gaat: “de verkoopcijfers dalen, ik maak me zorgen over de toekomst van het bedrijf”.

Pas wanneer je gevoelens uit over hetgeen je waarneemt is het voor de ander ook duidelijk wat dit met je doet. Dat is de tweede stap van geweldloze communicatie.

3. Behoefte

Hier achteraan komt de behoefte. Laat ik hier even teruggaan naar het kind dat met vieze schoenen binnenloopt. Moeder brengt het als volgt:

• Waarneming: ik zie dat je met vieze schoenen binnenloopt
• Gevoel: ik vind het vervelend want ik heb net alles schoon gemaakt
• Behoefte: het zou fijn zijn wanneer ik niet elke dag hoeft te dweilen

Hoe spreek je die behoefte binnen zakelijke communicatie uit? Dalende verkoopcijfers waardoor jij je zorgen maakt over de toekomst van het bedrijf. Een goede behoefte zou zijn: “ik zou willen onderzoeken waar het probleem ligt”.

Je kunt er niet van uitgaan dat de ander naar je behoeftes raadt. Geweldloze communicatie betekent dat je zelf duidelijk maakt wat je behoefte is.

4. Verzoek

Als laatste volgt het verzoek. Kijk maar weer eens naar het kind dat met vieze schoenen binnenloopt. Het verzoek zou kunnen zijn: “zou je de vieze schoenen voortaan buiten uit kunnen doen?” Of in het geval van de dalende verkoopcijfers: “Ik hoop dat iemand samen met mij het onderzoek wil starten.”

Let op, want het verzoek mag geen eis worden. Wanneer je zegt: “doe je schoenen voortaan uit” of “jij gaat dit onderzoeken”, dan stel je een keiharde eis. De ander heeft niet de mogelijkheid om nee te zeggen. Wanneer je eisen gaat stellen is de kans groot dat de ander hiertegen in verweer gaat. Zo loopt het van geweldloze communicatie over naar een flinke discussie, onvrede of misschien wel ruzie.

Naar de argumenten van de ander luisteren

Middels geweldloze communicatie maak je duidelijk wat je waarneemt, voelt, waar je behoefte ligt en wat je zou willen. De ander zal altijd met argumenten, antwoorden of misschien wel ideeën komen. Het is belangrijk om hiernaar te luisteren. De ander heeft namelijk ook zijn waarnemingen, gevoelens en behoeften.

Voordelen van geweldloze communicatie

Geweldloze communicatie wordt vooral veel zakelijk ingezet. Niet alleen tijdens gesprekken maar ook bij schriftelijke communicatie. Dit kan middels een brief, maar geweldloze communicatie wordt ook regelmatig in teksten voor websites gebruikt.

De voordelen van geweldloze communicatie zijn groot:

• Je krijgt sneller respect
• Het creëert rust
• Emoties lopen niet te hoog op
• Het nodigt uit tot reageren
• Er ontstaat verbinding

Nadelen van geweldloze communicatie

Helaas zit er ook een nadeel aan geweldloze communicatie: je moet het kunnen. Het is heel lastig om via bovenstaande methode te communiceren. Alleen met goede oefening lukt het om de communicatie op deze manier te laten verlopen.

Voor mensen met een gebrek aan empathie is het nog lastiger om geweldloos te communiceren. Je kunt nog zo vaak uitleggen wat je gevoelens en behoeften zijn, de ander kan zich dit niet voorstellen. Dit leidt ertoe dat zo iemand al snel in de verdediging of zelfs de aanval gaat.

Voor sommigen komt geweldloze communicatie te soft over. Dat kan kloppen, je bent namelijk snel geneigd om de communicatie te kinderlijk over te laten komen. Terwijl geweldloze communicatie ook heel goed op een volwassen of zakelijke manier kan worden overgebracht. Even oefenen dus.

---