Freelance journalistiek, kun je daar een beetje van leven?

Bijgewerkt: 10 november 2022

De journalistiek is zwaar en soms ronduit gevaarlijk werk. En in veel gevallen onderbetaald. In dat opzicht schrikt het beroep freelance journalist af, waardoor je twijfelt of dit wel de juiste beroepskeuze is.

Oh wacht, je bent helemaal geen journalist of wil dit werk niet gaan doen, maar gewoon nieuwsgierig? Je bent evengoed welkom om door te lezen. Wees je er bewust van dat dit artikel over de voor- en nadelen van de freelance journalistiek gaat.

Freelance = niet in loondienst

Een journalist in loondienst, bijvoorbeeld bij een groot mediabedrijf of een lokaal krantje, is niks anders dan een medewerker. Maar dan met de functie ‘journalist’ in zijn contract.

Een freelance journalist is niet in loondienst. Hij of zij (want het aantal vrouwelijke journalisten groeit) bepaalt zelf de tijdsindeling en is voor inkomsten afhankelijk van opdrachtgevers. Is de journalist ziek? Jammer dan, de opdrachtgever betaalt geen ziektegeld. Gaat de journalist op vakantie? Hopelijk heeft hij of zij hiervoor gespaard, want niemand die vakantiegeld uitkeert.

Dat is dus de basis van freelancen. Aan de ene kant veel vrijheid, aan de andere kant financiële en administratieve verplichtingen. En ook nog eens afhankelijk zijn van de opdrachten die binnenkomen. Geen opdracht = geen inkomsten.

Dit levert de freelance journalistiek op

Stinkend rijk worden met het beroep freelance journalist? Vergeet het maar, ik ken maar weinig journalisten die miljonair zijn. Natuurlijk bestaan er rijke journalisten maar die hebben hun rijkdom niet via de journalistiek vergaart.

Eva Jinek doet het met een vermogen van € 2,5 miljoen uitstekend, maar om nou te zeggen dat zij die journalist is die met haar camera rond de voetbalvelden rent of bij het lokale bedrijf een interview afneemt: NEE.

Evert Santegoeds is ook een van de rijkere journalisten. Zijn vermogen wordt op 1 miljoen euro geschat, ook niet slecht. Zie je hem voor het vakblad van Rijkswaterstaat schrijven? Of een artikeltje voor een bouwbedrijf maken? Nee, zijn vermogen heeft hij te danken aan zijn rol als televisiepresentator en publicist.

Het uurtarief van een freelance journalist

55 euro per uur. Dat is het gemiddelde uurtarief van de zelfstandige journalist. Dat is exclusief btw maar ja, journalisten hoeven in veel gevallen geen btw in rekening te brengen. Dat hangt een beetje van de werkzaamheden af, want je hebt ook journalisten die webteksten schrijven.

Op zich lijkt € 55 per uur veel. Al helemaal wanneer je bedenkt dat een journalist in loondienst ongeveer € 22 per uur verdient. Ja, iemand die in loondienst is hoeft zich geen zorgen te maken over opbouw van pensioen, vakantiegeld, ziektegeld en een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. Dat is allemaal door de werkgever geregeld (en gedeeltelijk betaald).

Dan de freelance journalist, die moet het allemaal zelf regelen én betalen. Dan blijft er van die € 55 niet zo gek veel over.

Nu is het niet zo dat elke journalist zelf pensioen opbouwt, zich tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid verzekerd en een potje voor vakantiegeld opbouwt. Daarom houden de meeste journalisten netto toch wat meer over.

De goedkoopste journalist (uurtarief)

Een startende journalist heeft een uurtarief dat tussen de € 25 en € 30 ligt. Lekker goedkoop, maar bedenk dat het geleverd werk misschien van een wat mindere kwaliteit kan zijn.

Wat overigens niet wil zeggen dat elke goedkope journalist per definitie slecht is. Er zijn meer dan zat goedkope freelance journalisten die uitstekend werk leveren. Zelfs vele malen beter dan hun dure collega’s. Kwaliteit is niet altijd in prijs terug te zien.

De journalistiek is een gevaarlijke baan

De zzp-journalist die hier en daar een interviewtje bij een lokaal bedrijf afneemt, of wat foto’s langs het voetbalveld knipt, heeft een redelijk relaxed leventje. De echte journalist loopt tegen steeds meer gevaren aan.

Denk maar eens aan journalisten die vanuit Mexico, Pakistan of Afghanistan het nieuws verspreiden. In deze drie landen worden de meeste journalisten vermoord. Bovendien worden er in deze landen ook veel journalisten achter de tralies gezet. Meer dan 360 om precies te zijn (2022).

Maar ook in eigen land krijgen journalisten steeds vaker te maken met bedreigingen en zelfs met geweldplegingen. Misschien is het je wel eens opgevallen dat de NOS satellietwagens tegenwoordig geen logo op de busjes hebben staan. Dat is met opzet, om te voorkomen dat burgers zich tegen de journalisten keren.

Kun jij je voorstellen dat je voor € 55 per uur je leven gaat riskeren in Afghanistan of Pakistan? Of dat je misschien wel het risico loopt dat je voor de rest van je leven in een Mexicaanse gevangenis doorbrengt? Nee, dat lijkt die € 55 niet waard te zijn. Toch zijn er journalisten die dit doen. Niet voor het geld maar om de wereld van eerlijk nieuws te voorzien.

De helden van vandaag

Journalisten zijn helden. Niet degenen die een paar kilometer van huis een interview afnemen. Dat zijn geen helden maar gewoon werkende mensen. Misschien haten ze hun baan en dromen ze ervan om (net als ik) de beste SEO-tekstschrijver te worden. Of ze houden zoveel van hun baan dat ze over niks anders kunnen praten.

De echte helden trekken naar oorlogsgebieden, doorstaan honger en dorst en leven continu in angst. Of ze begeven zich, gewoon in Nederland, door een woedende mensenmassa. Dat zijn de helden van vandaag. Denk daar nog maar eens over na wanneer je een freelance journalist inhuurt.

---