Auteursrecht aanvragen? Dat is helemaal niet nodig

Bijgewerkt: 23 augustus 2021

Je wil auteursrecht aanvragen. Bijvoorbeeld als tekstschrijver, fotograaf of kunstenaar. Het zal je misschien verbazen maar je hoeft helemaal geen auteursrecht aan te vragen. Dit is namelijk bij wet geregeld. Niet alleen in Nederland maar wereldwijd. Toch wil dit niet zeggen dat je helemaal geen actie hoeft te ondernemen, want er wordt vooral online aardig wat gejat.

Wet auteursrecht Nederland en België

Het auteursrecht in Nederland staat beschreven in de Auteurswet die in 1912 werd aangenomen. De auteurswet heeft betrekking op werken die onder de letterkunde, wetenschap of kunst vallen. Dit zijn dus teksten, afbeeldingen, video’s, schilderingen en andere zaken. Een soortgelijke auteurswet is in België actief. Hier gaat bescherming door het auteursrecht zelfs een stap verder want ook normale voorwerpen kunnen hieronder vallen.

Maar daar blijft het niet bij want je hebt ook de Europese richtlijn over auteursrechten. We gaan de oceaan over: de Verenigde Staten. Het Amerikaanse auteursrecht ziet er wat anders uit dan bij ons. In Amerika spreken ze namelijk van Fair use. Dit betekent dat iemand een werk mag gebruiken mits dit eerlijk is richting de auteursrechthebbende. Dit is een beetje een grijs gebied en leidt tot veel discussies.

Auteursrecht aanvragen is niet nodig

In Nederland hoef je geen auteursrecht aan te vragen. Dit geldt overigens ook voor andere landen. In vrijwel alle gevallen is het auteursrecht binnen een wet vastgelegd.

Je hoeft bij het creëren van een bepaald werk geen auteursrecht aan te vragen. Maar let op want mogelijk valt het werk helemaal niet onder de bescherming van de auteurswet. De enige bescherming die je dan geniet is wanneer er octrooi is aangevraagd.

Verschil tussen octrooi en auteursrecht

De vraag is wat het exacte verschil tussen octrooi en auteursrecht is. Het auteursrecht geldt voor de volgende zaken:

• Teksten
• Muziek
• Beeldmateriaal
• Kunstwerken
• Wetenschap

Bij wetenschap moet je aan wetenschappelijke onderzoeken en onderzoeksgegevens denken. Maar ook artikelen voor of in het onderwijs of de zorg.

Octrooi oftewel patent krijgen is weer heel iets anders. Middels een octrooi of patent bescherm je een idee of uitvinding. Dit is belangrijk want ideeën en uitvindingen zijn niet beschermd middels de auteurswet.

Kosten met betrekking tot dit recht

Je wil auteursrecht aanvragen en maakt je druk met betrekking tot de kosten. Dat is niet nodig want je hebt al kunnen lezen dat auteursrecht automatisch ontstaat. Het is geheel gratis en het kost helemaal niets. Je hoeft het auteursrecht ook nergens vast te leggen. Ook is het niet nodig om het © copyrightteken bij teksten of beeldmateriaal te plaatsen. Het mag wel en kan zelfs als duidelijke waarschuwing dienen.

Wanneer je het copyrightteken wil plaatsen doe je dit door vermelding van het woord ‘copyright’ óf ©. Een van deze twee dus het is dubbel op om beiden te gebruiken. Vervolgens zet je nog het jaartal achter ©. In beginsel gaat het om het jaartal van publicatie, later verwijs je naar het laatste jaartal van wijziging. Publiceer je een artikel in 2016 en pas je dit in 2021 aan dan ziet copyrightvermelding er vaak zo uit:

© 2016-2021

Auteursrecht verkopen

Het komt weinig voor maar soms wordt het auteursrecht verkocht. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij beeldmateriaal (foto’s en video’s) of teksten. Bij het auteursrecht verkopen is het belangrijk om dit soort zaken goed vast te leggen. Zo is het ook duidelijk wie het nieuwe auteursrechthebbende is.

Het auteursrecht verkopen gaat samen met een aantal voor- en nadelen. Voor de koper heeft het als voordeel dat hij niet meer rekening hoeft te houden met verplichte naamsvermelding. Wanneer je niet het auteursrecht hebt dan moet je namelijk altijd de naam van de auteur bij publicatie van de tekst of het beeldmateriaal plaatsen. Een ander voordeel is dat de koper voortaan zelf bepaalt wat er met het materiaal gebeurt.

Heeft het auteursrecht verkopen ook voordelen voor de verkoper? Ja, het levert geld op. Stel dat een tekst laten schrijven € 70 kost. De koper wil hier het auteursrecht bij hebben. Dan kan de tekstschrijver makkelijk € 100 tot € 140 voor die zelfde tekst inclusief auteursrecht vragen. Verder is de verkoper niet meer verantwoordelijk voor de inhoud van het materiaal, zelfs wanneer dit onjuist zou zijn.

Natuurlijk heeft het verkopen van het auteursrecht ook wel nadelen, met name voor de verkoper. Hij of zij kan namelijk niet meer bepalen wat er met het materiaal gebeurt. Bij schending van het auteursrecht kan de oude auteur niet meer in verweer komen.

Verjaren van dit recht

Kan auteursrecht verjaren? Ja, maar dan moet de auteur niet meer in leven zijn. Zolang de auteur nog in leven is blijft deze van het auteursrecht genieten. Wanneer de auteur overlijdt dan gaat het auteursrecht automatisch over naar de nabestaanden. 70 jaar na het overlijden van de auteur komt het auteursrecht vrij. Dit betekent dat iedereen zonder toestemming gebruik kan maken van het werk.

Overigens kun je het verjaren van auteursrecht tegengaan. Simpelweg door (ruim) voor de verjaring intreedt het auteursrecht te verkopen. Op dat moment krijgt iemand anders het auteursrecht in handen en blijft dit net zo lang gelden tot 70 jaar na overlijden van die persoon.

---